Stoicka Szkoła Przetrwania w Niewoli
Stoicka Szkoła Przetrwania w Niewoli
„I podium i wiezienie są miejscem…choć jedno wiążemy ze wzlotem, a drugie z upadkiem. Jeśli tylko zechcesz, w obu tych miejscach możesz zachować wolność wyboru” - Epiktet
„Nigdy nie wątpiłem nie tylko w to, że się wydostanę, ale także w to,
że ostatecznie zwyciężę i zamienię to doświadczenie w decydujące wydarzenie w moim życiu,
którego z perspektywy czasu nie zamieniłbym z niczym innym”.
– James Bond Stockdale
Powyższe słowa wypowiedział słynny pilot kpt. James Bond Stockdale, który przeżył horror 7 latach niewoli wietnamskiej.
Słyszałeś o Jamesie Bondzie Stockdale'u?
Nie, to nie James Bond z tajnych służb, ale amerykański admirał marynarki, który przeżył jedną z najbardziej niesamowitych historii przetrwania dzięki... starożytnej filozofii.
Tak, dokładnie – filozofii!
Wyobraź sobie, że jest rok 1965, a Ty jesteś pilotem myśliwca. Lecisz nad Wietnamem Północnym wykonując misję bojową i wydaje się, że wszystko idzie zgodnie z planem,
Nagle – Bum!
Twój samolot zostaje zestrzelony.
To właśnie przydarzyło się Stockdale'owi, gdy jego F-8 Crusader został trafiony nad północnym Wietnamem, zmuszając go do katapultowania się.
W jednej chwili przemierzał przestworza, by w drugiej lecieć w dół, patrząc, jak jego myśliwiec płonie.
Na szczęście spadochron się otworzył, ale co z tego, skoro spadał w sam środek wrogiego terytorium.
Nie. To nie jest scenariusz „Rambo” – tylko opowieść o wykorzystaniu stoickiej mądrości w najbardziej ekstremalnych warunkach.
„Encheiridion”
Kiedy opadał w kierunku wyposażonego w siekiery i widły tłumu, jego umysł natychmiast sięgnął po coś, co trzymał przy sobie na lotniskowcu…
To był „Encheiridion” Epikteta.
Ta mała broszurka była jego towarzyszem w spokojnych chwilach spędzanych w koi. Niewielu z nas myśli, że starożytna filozofia może być czymś więcej niż tylko ciekawostką, ale dla Stockdale'a była czymś więcej.
Epiktet, filozof który sam był niewolnikiem, pisał o akceptacji rzeczywistości taką, jaka jest, i skupianiu się na tym, co możemy kontrolować.
Właśnie te zasady stały się jego tarczą przeciwko strachowi i rozpaczy.
Stockdale uświadomił sobie, że jego życie od tej chwili będzie przypominało trudne życie Epikteta, codzienną walkę o przetrwanie w obliczu niemal niewyobrażalnych wyzwań.
Trafił do słynnego „Hanoi Hilton” – jednego z najcięższych obozów jenieckich w Wietnamie Północnym.
Warunki tam panujące były okrutne: codzienne tortury, izolacja, brak jedzenia.
Każdy dzień był testem jego wytrzymałości, zarówno fizycznej, jak i psychicznej.
Ale zamiast się poddać, przypomniał sobie nauki stoickie z wykładów profesora Rhinelandera z czasów, gdy studiował jeszcze na Standford.
W dzień, w którym zakończył zajęcia, by zameldować się na lotniskowcu, profesor wręczył do ręki „Encheiridion” Epikteta.
Jak kpt. Stockdale Przetrwał Niewolę?
Z tego niewielkiego dzieła dowiedział się m.in., że nie może kontrolować swoich oprawców ani warunków, w jakich się znalazł.
Ale mógł kontrolować swoje reakcje i swoje myśli.
W najciemniejszych momentach przypominał sobie, że to, co naprawdę należy do nas, to nasza reakcja na to, co nas spotyka.
Jego przetrwanie było dowodem na to, że stoicyzm to nie tylko filozofia, ale sposób życia, który może dać nam siłę, gdy najbardziej jej potrzebujemy.
W tych niezwykle ciężkich warunkach jego życie zmieniło się diametralnie.
Jednak zamiast załamać się, zastosował stoickie zasady, które wcześniej przyswoił, czytając Epikteta.
1. Mentalna Odporność:
Stockdale rozumiał, że jego największą siłą jest umysł.
Stosował stoicką zasadę kontroli nad własnymi reakcjami na zewnętrzne okoliczności.
Wiedział, że nie może zmienić swojego położenia ani zachowania oprawców, ale mógł kontrolować swoje myśli i emocje.
To pozwoliło mu zachować spokój i równowagę psychiczną nawet w najtrudniejszych momentach.
2. Utrzymanie Moralności:
Stockdale trzymał się silnych zasad etycznych, odmawiając współpracy z wrogami mimo okrutnych tortur.
Zachowanie moralnego kompasu było kluczowe dla jego przetrwania i stanowiło inspirację dla innych więźniów.
3. Przywództwo:
Mimo trudnych warunków, Stockdale nie tylko myślał o sobie.
Stał się liderem wśród więźniów, opracowując tajne systemy komunikacji, które pozwalały im kontaktować się mimo siedzenia w izolatkach i karcerach.
Używali prostych kodów stukających i znaków, by przekazywać sobie informacje i wspierać się nawzajem.
4. Odporność Fizyczna:
Aby przetrwać, podejmował działania mające na celu zachowanie zdrowia fizycznego na tyle, na ile było to możliwe.
Nawet w ciasnej celi próbował wykonywać ćwiczenia fizyczne, by utrzymać ciało w jak najlepszej formie.
5. Bunt wobec Oprawców:
Jednym z najodważniejszych aktów Stockdale'a było samookaleczenie.
W obawie przed wykorzystaniem go do propagandowego wideo, pociął sobie twarzy żyletką. Tym samym uniemożliwił swoim oprawcom propagandowe użycie jego wizerunku.
Chwała
U.S. Navy File Photo, Public domain, via Wikimedia Commons
Po zakończeniu wojny, James Bond Stockdale powrócił z niewoli i stał się symbolem odwagi i niezłomności.
Został admirałem, a nawet kandydował w wyborach na wiceprezydenta USA.
Jego współwięźniowie wychwalali go za:
1. Niezłomne Przywództwo:
Stockdale był powszechnie uznawany za lidera w obozie.
Jego zdolność do inspirowania i wspierania innych więźniów była kluczowa dla przetrwania wielu z nich.
Jego system komunikacji pozwalał więźniom poczuć się mniej osamotnionymi i bardziej zjednoczonymi w obliczu okrutnych warunków.
2. Odwagę Moralną:
Jego odwaga w obliczu tortur i odmowa współpracy z wrogami były niezwykle inspirujące. Inni więźniowie podziwiali jego zdolność do zachowania integralności i honoru w najtrudniejszych sytuacjach.
3. Dbałość o Dobro Wspólne:
Stockdale zawsze stawiał dobro innych ponad własne.
Jego decyzje i działania były skierowane na poprawę warunków życia dla wszystkich więźniów, a nie tylko dla niego samego.
4. Bycie Wzorem do Naśladowania:
Po wojnie Stockdale został uznany za wzór stoickiej filozofii w praktyce.
Jego historia pokazała, jak starożytne zasady mogą być zastosowane w ekstremalnych warunkach i stać się źródłem siły.
Za swoje bohaterskie działania James Bond Stockdale został odznaczony Medalem Honoru, najwyższym odznaczeniem wojskowym w Stanach Zjednoczonych.
Jego życie i postawa stały się inspiracją dla wielu, a jego historia przetrwania w „Hanoi Hilton” jest do dziś symbolem siły ludzkiego ducha i mocy stoicyzmu.
Jak Stoicyzm Pomaga Przetrwać Trudne Chwile?
Być może nie jesteś pilotem myśliwca, któremu grozi zestrzelenie nad wrogim terytorium,
ale jestem pewien, że i Ty masz swoje „bitwy” do stoczenia.
Oto kilka kluczowych lekcji, które możemy wyciągnąć z historii Stockdale'a i filozofii Epikteta:
To jak postrzegasz świat i jak myślisz, da Ci tarczę i miecz,
Kontroluj strach/nie bądź niewolnikiem.
„I podium i wiezienie są miejscem…choć jedno wiążemy ze wzlotem, a drugie z upadkiem. Jeśli tylko zechcesz, w obu tych miejscach możesz zachować wolność wyboru” - Epiktet
Uwierz w to, że nic zewnętrznego nie sprawia, że czujesz się tak, a nie inaczej.
Nie jesteś ofiarą i nie rób z siebie ofiary.
Kontroluj To, Co Możesz Kontrolować:
Nie martw się rzeczami, na które nie masz wpływu.
Skup się na tym, co jest w twojej mocy.
Akceptuj Rzeczywistość Taką, Jaka Jest:
Życie jest pełne niespodzianek i wyzwań.
Przyjmij je, zamiast z nimi walczyć.
Znajdź Siłę w Swoim Wnętrzu:
Twoje nastawienie i sposób myślenia są kluczem do przetrwania i sukcesu.
Rozpacz to tylko i wyłącznie Twój wybór:
„Zdecyduj, że nie zostaniesz skrzywdzony, a nie poczujesz się skrzywdzony. Nie czuj się skrzywdzony, a okaże się że nikt Cię nie skrzywdził” -Marek Aureliusz
Jak Epiktet pomógł mi w najtrudniejszej chwili?
Mnie też przyszło szukać ratunku i pocieszenia w chwili, której nikt chyba nie chce doświadczyć.
Wydarzyło się to w kwietniu 2018 roku, kiedy na rutynowym badaniu USG wykryto niepokojący cień na mojej lewej nerce.
Gdy dowiedziałem się o nowotworze złośliwym, pierwsze pytanie jakie wykrzyczałem, brzmiało:
Dlaczego ja?
Sam siebie tym zaskoczyłem i przypomniałem sobie Epikteta, którego lekcje dopiero co poznałem.
Przypomniałem je sobie i natychmiast zrzuciłem z siebie ogromny ciężar żalu i samoumartwiania się poprzez zadanie kolejnego pytania:
A dlaczego nie ja?
Czy to zawsze muszą być Ci inni, o których się czyta, czy słyszy?
Jestem takim samym człowiekiem, jak każdy inny.
Biorąc pod uwagę mój niezdrowy tryb życia, odżywiania i ciągły stres, w jakim żyłem, pytanie powinno brzmieć:
Dlaczego tak późno?
Stoicyzm uczy, że i tak nawet gdybym żył idealnie zdrowo i dbał o siebie na każdym kroku, to w życiu są czynniki, na które nie mamy wpływu. (Zanieczyszczenie środowiska, geny)
POTRZEBUJESZ STOICKIEJ SIŁY?
Ciekawi Cię, jak zastosować stoicyzm w codziennym życiu?
Chcesz dowiedzieć się, jak starożytna filozofia może pomóc Ci przetrwać współczesne trudności?
Zacznij od przeczytania „Encheiridiona” Epikteta.
Kto wie, może pewnego dnia te same nauki uratują Ci życie w najbardziej niespodziewany sposób?
Jeśli czujesz, że potrzebujesz poprowadzenia Cię za rękę przez tę Stoicką Metamorfozę, zapytaj mnie o DARMOWĄ konsultację, pisząc do mnie na adres: kontakt@lepiejteraz.pl
ZRÓB ĆWICZENIE STOICKIE:
Gdy wydarzy się coś nie po Twojej myśli, nie zadawaj sobie rozpaczliwego pytania:
Dlaczego mi się to przytrafiło?
Co teraz zrobię?
Bądź jak kpt. Stockdale zestrzelony przed chwilą nad terytorium wroga.
Usuń “JA” z każdego zdania.
Żyj, jakbyś był pośród braci, którzy potrzebują Twojej pomocy (jak jego koledzy z niewoli, jeńcy w Hanoi Hilton).
Pomóż sobie, pomagając innym i stań się lepszym człowiekiem.
Bądź tolerancyjny wobec inny, a surowy wobec siebie.
Wczuj się w cudzą perspektywę.
Rozpoznaj, kiedy odzywa się Twoje ego.
Nie prowadź bitew, których nie musisz prowadzić.
Nie dawaj się tez innym w te bitwy wciągać.
Odpuść i idź dalej, przed siebie!
Niech bycie lepszym dla ludzi będzie Twoim Celem.
Nie znam lepszego!
Książka
Moje doświadczenia ze stoicyzmem zainspirowały mnie do napisania książki „Podcaster- Jak zarabiać na podcastach i stać się wolnym człowiekiem”
To opowieść o tym, jak udało mi się odnaleźć sens w chaosie codziennego życia poprzez twórczość i stoicyzm.
Książka jest pełna osobistych historii, praktycznych porad i inspiracji, które mogą pomóc także Tobie w odnalezieniu swojej drogi.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o mojej podróży i odkryć, jak podcasting i fotografia uliczna pomogły mi odzyskać radość z życia, zapraszam Cię do lektury mojej książki.
Zacznij swoją podróż do odnalezienia sensu w codzienności!
Źródła:
“The Stoic Warrior: The Ancient Philosophy behind the Military Mind” - Nancy Sherman
“Wybrane diatryby i Encheiridion. Stoicka sztuka życia” - Epictetus (Epiktet)
“Thoughts of a Philosophical Fighter Pilot”- James Bond Stockdale
“Courage Under Fire: Testing Epictetus’s Doctrines in a Laboratory of Human Behavior”- James Bond Stockdale
“Good to Great: Why Some Companies Make the Leap… and Others Don’t” - Jim Collins